17 Kasım 2015 Salı

Futuro anteriore - Bileşik gelecek zaman

İtalyancada bileşik gelecek zaman dilimi de "essere" ve "avere" yardımcı eylemlerinden yararlanılarak oluşturulur. "Bileşik gelecek zamanı" kullanmak için gelecekte yapılacak iki iş ya da olay olması gerekir. Birbirini izleyen iki eylemi anlatmak için önce; "Bileşik gelecek zaman" ardından da "basit gelecek zaman" kullanılır.

Bileşik gelecek zamanla birlikte kullanılan zaman bağlaçlarına örnek verecek olursak:

Dopo che - (...den sonra, ...dan sonra)
Örnek: (Geldikten sonra, yaptıktan sonra, aldıktan sonra gibi tümcelerle kullanılır.)

Appena - (...ır....mez, ...ır...maz)
Örnek: (Gelir gelmez, yapar yapmaz, alır almaz gibi tümcelerle kullanılır.)

Quando - (...dığı zaman, ...dığında)
Örnek: (Geldiği zaman, yaptığında, aldığı zaman gibi tümcelerle kullanılır.)

Örnek tümceler:

Dopo che avrò parlato con Maria, ti chiamerò.
Maria ile konuştuktan sonra, seni arayacağım.

Dopo che avrò imparato l'italiano, mi trasferirò in Italia..
İtalyanca'yı öğrendikten sonra, İtalya'ya taşınacağım.

Dopo che avrò letto questa lettera, andrò a dormire.
Bu mektubu okuduktan sonra, uyumaya gideceğim.

Quando sarà arrivato da Roma, gli racconterò tutto. -
Roma'dan geldiğinde, ona her şeyi anlatacağım.

Quando verrai ad Istanbul, sarò andato in Italia.
İstanbul'a geldiğinde, İtalya'ya gitmiş olacağım.

Quando avrò finito di lavorare, andrò a casa.
Çalışmayı bitirdiğimde, eve giteceğim.

Appena sarai arrivato a Milano, verrai da me.
Roma'ya gelir gelmez, bana geleceksin.

Appena sarà arrivata Giorgia, partiremo per Antalya.
Giorgia gelir gelmez, Antalya'ya yola çıkacağız.

Appena avrà parlato con Lisa, andrà a lavorare.
Lisa ile konuşur konuşmaz, işe gidecek.

Dikkat:
Appenaquandodopo che zaman bağlaçları bu zamanlarla bilikte kullanılması zorunludur diye bir kural yoktur. Ayrıca şunu da belirtmekte yarar var: Gelecekte olacak iki eylemden öncekini "bileşik gelecek zaman" sonrakini de "basit gelecek zaman" ile anlatmak zorunludur diye bir kural da yoktur. Bir başka deyişle, gelecekte olacak olan iki eylemi "basit gelecek zaman" ile de anlatabiliriz.

Örneğin:

Dopo che arriverò ad Antalya, ti chiamerò.
Appena finirò di lavorare, andrò a casa.
Quando imparerò l'italiano, mi trasferirò in Italia.

Ayrıca birbirini izleyen iki eylemi anlatabilmek için başka bir tümce yapısından yararlanmak da olanaklıdır. Bileşik gelecek zamanı kullanmadan oluşturulan bu yapı, günlük dilde ve yazı dilinde oldukça sık kullanılır.

Örnek:

Dopo aver pranzato, andrò da mia mamma.
Öğle yemeği yedikten sonra, anneme gideceğim.

Dopo aver giocato a calcio, mi riposerò un po'.
Futbol oynadıktan sonra, biraz dinleneceğim.

Dopo esser uscito/a dal cinema, tornerò a casa.
Sinemadan çıktıktan sonra, eve döneceğim.

Dopo esser tornati/e da scuola, guarderemo il cartone animato.
Okuldan döndükten sonra, çizgi film izleyeceğiz.

Bu örneklerde gördüğünüz gibi kimi eylemler "avere", kimileri de "essere" yardımcı eylemiyle çekilmiştir. Giocare ve pranzare eylemleri "avere" ile çekilmiştir. Uscire ve tornare eylemleri ise "essere" yardımcı eylemiyle çekilerek, participio passato öznenin cins ve sayısına uymuştur.

Ancak gelecekte yapılacak iki eylemi anlatmak için, bunların dışında kullanılan bir başka anlatım biçimi daha vardır: 

Örnek:

Finito il pranzo, guarderò un film.
Öğle yemeğini bitirince ya da öğle yemeği bitince, bir film izleyeceğim.

Uscito/a dal cinema, andrò da Marco.
Sinemadan çıkınca, Marco'ya gideceğim.

Tornati/e a casa, giocheremo a scacchi.
Eve dönünce, satranç oynayacağız.

Yukarıdaki örneklere baktığımızda, özne belirtilmese de basit gelecek zamandaki tümcelerden iki eylemi gerçekleştirecek kişi ya da kişilerin aynı olduklarını anlıyoruz.

Ancak özneler farklı olursa: 

Örnek:

Uscita Pınar dal cinema, tornerò a casa.
Pınar sinemadan çıkınca, eve döneceğim.

Tornato Roberto da Roma, Alessandra partirà.
Roberto Roma'dan dönünce, Alessandra yola çıkacak.

Arrivati loro, andrò via io.
Onlar gelince, ben gideceğim.

Bu örnekleri "appena" zaman bağlacı ile de anlatabiliriz.

Örnek:

Appena finito il pranzo, guarderò un film.
Öğle yemeğini bitirir bitirmez, bir film izleyeceğim.

Appena uscita Pınar dal cinema, tornerò a casa.
Pınar sinemadan çıkar çıkmaz, eve döneceğim.

Appena tornato Roberto da Roma, Alessandrà partirà.
Roberto Roma'dan döner dönmez, Alessandra yola çıkacak.

Appena arrivati loro, andrò via io.
Onlar gelir gelmez, ben gideceğim.

Appena tornate mie sorelle dalle vacanze, partirò io.
Kız kardeşlerim tatilden döner dönmez, ben yola çıkacağım.
_________________________________________________________________________

"Bileşik gelecek zaman" tek başına kullanıldığı durumlarda olasılık, kuşku ve belirsizlik anlatır.

Örnek:

Secondo te quanti anni ha Brad Pitt? - Sence Brad Pitt kaç yaşındadır?
Avrà 49 anni. - 49 yaşında vardır.

Brad Pitt'in yaşını bilmediğimden dolayı "bileşik gelcek zaman" kullanarak yanıt vermek durumundayım. Eğer kesin yaşını bilseydim, Ha 51 anni (51 yaşında) demem gerekirdi. Benzer durum aşağıdaki örnekler için de geçerlidir.

Che ora sono? - Saat kaç?
Saranno le due - İki vardır.

Dov'è Giulia? - Giulia nerede?
Sarà andata a fare la spesa. - Alışveriş yapmaya gitmiş olacak/olmalı.

Ha finito quel lavoro Lorenzo? - Lorenzo o işi bitirdi mi?
Avrà finito, non ne sono sicuro. - Bitirmiş olacak/olmalı, bundan emin değilim.

Mario è in ritardo, avrà perso l'autobus.
Mario geç kaldı, otobüsü kaçırmış olacak/olmalı.

Özetlersek:

Passato prossimo - Yakın geçmiş zaman
Dopo che ho mangiato sono uscito. - Yemek yedikten sonra çıktım.
Quando ho mangiato sono uscito. - Yemek yediğim zaman çıktım.
Appena ho mangiato sono uscito. - Yemek yer yemez çıktım.


Presente - Şimdiki zaman
Dopo che ho mangiato esco. - Yemek yedikten sonra çıkıyorum.
Quando ho mangiato esco. - Yemek yediğim zaman çıkıyorum.
Appena ho mangiato esco. - Yemek yer yemez çıkıyorum.


Futuro - Gelecek
Dopo che avrò mangiato uscirò. - Yemek yedikten sonra çıkacağım.
Quando avrò mangiato uscirò. - Yemek yediğim zaman çıkacağım.
Appena avrò mangiato uscirò. - Yemek yer yemez çıkacağım.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder